Router Nedir? Nasıl Çalışır? Ne Amaçla Kullanılır?

 paketlerini, bir ’ten başka bir ’e ileten cihazlara  denir.  cihazları networkler arasında adreslerin anahtarlamasında rol oynarlar ve bu anahtarlama işlemini mantıksal adreslere göre yaparlar.
Temelde router’lar aşağıdaki bileşenlerden oluşur;
  • ROM
  • RAM
  • Motherboard
  • CPU
Bu bileşenlere ek olarak üzerlerinde network ortamı ile iletişim kurmaları için gerekli olan interface’leride bulunur. Bunun dışında Router konfigürasyonunu yapmamızı sağlayan AUX ve Consoleportlarıda mevcuttur.
Console portunu kullanarak router’ı konfigüre etmek için rollover kablo gerekir. Bu kablo genelde cihaz ile birlikte gelmektedir.
AUX portu ise yine konfigürasyon için kullanılmaktadır. Ancak gerektiği takdirde aux portuna bağlanacak bir modem aracılığı ile router uzaktan da konfigüre edilmektedir.
Router’lar gelen paketleri yönlendirme aşamasında, üzerlerinde bulunan routing tablo’larını kullanırlar. Bu tablo’larda hedef network ve hedef network’e ulaşmak için paketin yönlendirileceği interface bulunmaktadır.
Router’lar interface’leri aracılığıyla bağlı bulundukları network’lerin gateway’leri konumundadırlar. Farklı networkler arasındaki iletişim routerlar aracılığıyla sağlandığı için, diğer network’lere gidecek paket’ler router’lar üzerinden gönderilir ve bu yüzden router’lar bulundukları networklerin gateway’leri olurlar.
Router’lar üzerinden yönlendirilecek paketler, oluşturulacak olan access control list’ler aracılığıyla filtrelenebilir. Access list konusunu ilerleyen makalelerimde ayrıntılı olarak ele alacağım.
Cisco router üzerinde bulunan routing table’ı görüntülemek için
Privileged exec modda iken “show ip route” komutunu kullanmamız gerekir.
Komut yardımıyla routing table’Inı görüntülediğimizde;
  • Route bilgisini hangi yolla öğrendiği
  • Hedef network ve maskeleri
  • Administrative distance değerleri (Route bilgisinin inanılırlığı)
  • Metric değerleri
gibi bilgileri elde ederiz.
Örneğin aşağıdaki örnekte router üzerinde bulunan routing tablosu “show ip route” komutu ile görüntülenmektedir. Bu çıktıya göre;
1 numara ile gösterilen kısım router’ın route bilgisini hangi yolla öğrendiği, 2 numara ile gösterilen kısım ise öğrenilmiş olan network’e gidecek paketin hangi gateway’i kullanacağıdır.

Resim-1
Router’lar hedef network’lere birçok yol vasıtası ile erişebilirler. Buradaki amaç hedef network’e gidecek en uygun yolun çeşitli metod’lar ile seçilerek bulunması ve routing tablosuna eklenmesidir. Kullanılan metodlar router üzerinde çalışan routing protokol’üne göre değişmektedir. Bunları ayrıntılı olarak ilerleyen bölümlerde ele alacağım.
Routing tablosundaki girdiler çeşitlilik göstermektedir. Bunları birer cümle ile açıklayacak olursak;
  • Directly Connected: Router’a direkt bağlı olan networkleri ifade eder.
  • : Routing tablosuna hedef network’e ulaşılacak olan yolun admin tarafından manuel olarak girilmesidir.
  • : Routing protokol’ler kullanılarak hedef yolların öğrenilmesidir.
  • : Static yada dynamic olarak öğrenilmiş network’ler dışında bilinmeyen networklere veri yollamak için kullanılan route bilgisidir.

Resim-2
Default route öğrenilmiş networkler dışında kalan network’lere yollanacak paketler için kullanılan route bilgisidir. IP adresi olarak: 0.0.0.0 ve mask olarak :0.0.0.0 değerleri kullanılır. Router üzerine bir paket geldiğinde router bu paketi ilgili hedef network’e yollamak için routing table’ında bulunan öğrendiği networklerle paket üzerindeki hedef adresi eşleştirmeye çalışır. Bu işlem sonucunda herhangi bir eşleşen network bulamaz ise, routing tablosunun en altında yeralan default route bilgisini kullanarak paketi hedefe yollar.
Router’lar hedef networklere giden en kısa yolları öğrenirken çeşitli değerleri kullanırlar. Bu değerler Bandwidthhop count ve cost gibi değerlerdir. Bunların dışında farklı değerlerde opsiyonel olarak kullanılmaktadır.
Örneğin aşağıdaki şekli göz önünde bulundurduğumuzda A network’ünden B network’üne iki farllı yoldan ulaşılıyor. Bazı routing protokolleri Band genişliğini baz alırken , bazıları ise Hop Count dediğimiz iki network arasında bulunan router sayısını baz alır.
Hop count baz alan routing protokolleri hedef networke erişirken daha az router üzerinden geçeceği için aşağıdaki şekilde 56KB/s lik yolu tercih eder.
Bazı routing protokolleri ise bandwith’i geniş olan yolu tercih ederler. Bunun için metric değerlerini göz önünde bulundururlar. Bandwith’in geniş olması demek metric değerinin düşük olması demektir. Cost ise hattın metric değeridir. Hedef networke giden hatların cost’ları toplamı hedef network’e ulaşmayı sağlayan hattın toplam metric değerini verir.
Delay paket iletimi sırasında yolda yaşanan gecikmelerdir. Hat üzerinde çok router olması anahtarlama sürelerinin artmasına neden olur. Buda paket iletimi sırasında gecikme yaratır. Delay’in düşük olması için summarization gibi teknikler ile routing tabloları küçültülür. Bu sayede anahtarlama sırasında gecikme minimuma iner.

Resim-3
Routing Protokolleri:
Router’lar route bilgilerini dinamik olarak paylaşırken çeşitli protokoller kullanırlar. Bu protokoller routing protokolleri olarak adlandırılır.
Routing protokolleri üç çeşittir;
  1.  Routing Protokolleri
  2.  Routing Protokolleri
  3.  Protokolleri
Distance Vector Routing Protokolleri:
Distance vector routing protokolleri, routing bilgilerini paylaşırken birbirlerine direkt olarak routing tablolarını yollarlar. Her router bu sayede üzerinde direct bağlı olan network bilgileri ile öğrenmiş olduğu network bilgilerini komşusu olan router’lar ile paylaşır. Bu paylaşma süreci sonucunda ortamdaki tüm router’lar tüm networklerden haberdar olur. Bu tüm router’ların tüm network’lerden haberdar olması durumuna “convergence” denir. Router’lar bir organizasyonda convergence’a nekadar çabuk ulaşıyorsa network okadar iyi tasarlanmış demektir.

Resim-4
Distanca vector protokollere örnek olarak;
  • RIP (Endüstri standartı)
  • EIGRP ( Cisco tarafından geliştirilmiştir)
Link State Routing Protokoller:
Link-state routing protokolleri routing bilgisi olarak birbirlerine routing tablolarını yollamazlar. Hat durum bilgilerini yollarlar. Yolladıkları bu hat bilgilerine LSA(Link state advirtisement) denir. LSA’ları sadece komşularına değil, network üzerindeki tüm router’lara yollarlar. Bu LSA’ları yollarken multicast adresleri kullanırlar. Bunun nedeni ortamda bulunan tüm routerların, ortamdaki diğer tüm router’lara LSA pakedi yollamasıdır. Router’lar ortamdaki tüm router’lardan LSA bilgisi aldığı için, her router network’ün topolojisini bilir.
Router’lar gelen LSA’ları link state database’inde biriktirir. Biriktirdikleri bu LSA’lar ile her router kendisini en tepeye koyarak bir ağaç yapısı oluşturur. Bu sayede topoloji tablosunu dallandırarak genişletir. Daha sonra bu topoloji tablosu üzerinde çalıştırdığı SPF(shortest path first) algoritması ile hedef network’lere giden en kısa yollar belirlenir ve bu yollar routing tablosuna işlenir.
Link-state routing protokoller convergence’a daha çabuk ulaşırlar. Fakat bazı dezavantajlarıda söz konusudur. Convergence’a ulaşana dek routerların işlem gücünü çok kullanırlar, ayrıca her router’ın ortamda bulunan tüm router’lara LSA paketi yollaması gerektiği için, network’te fazla miktarda trafik oluşmasına sebep olurlar.
Convergence’a ulaşıldıktan sonra LSA paketleri ile sadece değişiklikler ortamdaki diğer router’lara yollanır.

Resim-5
Link-state routing protokollerine örnek olarak;
Hybrid Routing Protokoller:
EIGRP bu gruba örnek olarak verilebilir. Çünkü Routing update’i olarak komşularına routing table’larını yollar. Fakat routing table’larını yollarken sadece routing table’ındaki değişen kısımları yollamaktadır. Bunun yanında metric değerler de EIGRP tarafından hedef network’lere giden yol seçiminde kullanılır. Hem distance vector hem de link-state routing protokolleri gibi davrandığı için Hybrid protokol olarak isimlendirilmektedir.
Bu kısımda routing tablosu ve temel anlamda routing protocollerini özetlemiş olduk. Routing protokollerini tek tek ayrıntılı olarak diğer makalelerimde ele alacağım.
Bu konuyla ilgili sorularınızı http://forum.mshowto.org linkini kullanarak ulaşacağınız forum sayfamızda sorabilirsiniz.
Referanslar

 Router Nedir? Nasıl Çalışır?      

Bu yazımızda kelime karşılığı yönlendirici olan, ağlar arası trafiği ve birleştiriciliği sağlayan Router'in teknik detaylarını ve nasıl çalıştığını ve hayatımızdaki yerini inceledik.



A- A+


Yönlendirme bir ağdan başka bir ağa IP paketlerini iletme işlemidir. Yönlendirici ise ağlar arasında trafiği ve birleştiriciliği sağlayan bir cihazdır. Bir yönlendirici en az iki ağ kartına (NIC), bağlı olacaktır. Yani fiziksel olarak biri bir ağa diğeri başka bir ağa bağlı olacaktır. Herhangi bir sayı için özel bir NIC vardır. Bu NIC'leri kullanarak ağları bağlayabilirsiniz. Bir Router'ı basit bir şekilde yapılandırmak için iki ağ olması yeterlidir. Ancak birden fazla ağ üzerinde yönlendirici taşımak daha karmaşıktır. Örneğin, sadece 3 ağ varsa bu ağları iki farklı şekilde bağlayabilirsiniz; tek yönlü olanları yalnız iki yönlendirici kullanarak zincirleme ile bağlayabilirsiniz. Başka bir yol ise, üç yönlendirici kullanarak birbirine doğrudan bağlamak olur.


►İlginizi Çekebilir: Veri İletimi | 1. Bölüm

Konfigürasyonda bir yönlendirici, A veya B vardır. Bunun için sadece bir alt ağ, C iletişim yolu mümkün olacaktır. Alt ağlar A ve C arasına ek bir yönlendirici eklersek C alt ağına iki güzergah olur ve daha verimli hale gelir. Yönlendiriciler de yalnız diğer ağlara trafik yoktur, hızlı yollar da vardır. İlk olarak bunları nasıl kullanacağımızı öğrenelim;

Alt ağ A ve C için iki güzergah vardır. Yukarıdan yönlendiriciyi kullanarak doğrudan yönlendirici C aracılığıyla daha sonra yönlendirici A boyunca... C alt ağı A trafiği gönderirken ilk yönlendirici C üzerinden doğrudan gidiş denemek isteyelim. Bu hızlı ve en verimli yoldur fakat yönlendirici bunu bilebilir mi?



Bu "metrik değeri" olarak bilinir. Yönlendirici, kendisine atanmış olan her rotanın metrik değerini bilir. Metrik değeri temelde bir tercih sayısıdır. Daha sonra aynı hedefe en düşük metrik ile (1-2 yolları varsa en verimli sayılır) gidilir. Yönlendiriciler bozulana kadar en düşük metrik rota üzerinden çalışılır. Buraya kadar Router’ın kısaca nasıl çalıştığını görmüş olduk. Şimdi altbaşlıklarla biraz daha detaylı bahsedeceğiz.

İletilerin Taşınmasını Sürdürme

Ülkenin diğer tarafındaki bir arkadaşınıza e-posta gönderdiğinizde, mesajın arkadaşınızın bilgisayarında, dünyanın başka milyonlarca bilgisayarından birinde bulunmamasının sebebi nedir? Bir bilgisayardan diğerine mesaj almak için yapılan işlerin çoğu, yönlendiriciler tarafından yapılır; çünkü bunlar, mesajların şebekeler yerine şebekeler arasında akmasına izin veren önemli cihazlardır. Basit bir yönlendiricinin neler yapabileceğine bir göz atalım. Yerel televizyon istasyonları için animasyonlu 3 boyutlu grafikler yapan küçük bir şirket düşünün. Şirketin her biri bir bilgisayar bulunan 10 çalışanı var. Çalışanların dördü animatörler, geri kalanlar ise satış, muhasebe ve yönetim içindedir. Animatörler, projelerde çalışırken birbirlerine ileri geri ve çok büyük dosyalar göndermelidirler. Bunu yapmak için bir ağ kullanacaklardır.



►İlginizi Çekebilir: TCP/IP Nasıl Çalışır?

Bir animatör bir dosyayı başka birine gönderdiğinde, çok büyük dosya ağın kapasitesinin çoğunu kullanır ve böylece ağ diğer kullanıcılar için çok yavaş çalışır. Tek bir yoğun kullanıcının ağın tamamını etkileyebilecek nedenlerinden birisi, Ethernet çalışma biçiminden kaynaklanmaktadır. Bir bilgisayardan gönderilen her bilgi paketi, yerel ağdaki diğer tüm bilgisayarlar tarafından görülebilir. Daha sonra her bilgisayar paketi inceler ve adresinin anlamı olup olmadığına karar verir. Bu, ağın temel planını basit tutar, ancak ağın boyutu veya ağ etkinliği seviyesi arttıkça performans sonuçları vardır. Animatörlerin çalışmalarını ön bürodaki insanlarınkiyle karışmasını engellemek için şirket animatörler için birer tane ve şirketin geri kalanı için olmak üzere iki ayrı ağ kuruyor. Bir yönlendirici iki şebekeyi birbirine bağlar ve her iki şebekeyi İnternet'e bağlar.

Trafik Yöneltme

Yönlendirici, şirketin ağlarından herhangi birindeki herhangi bir bilgisayar tarafından gönderilen her iletiyi gören tek cihazdır. Örneğimizdeki animatör başka bir animatöre büyük bir dosya gönderdiğinde, yönlendirici alıcının adresine bakar ve trafiğini animatörün ağında tutar. Bir animatör, diğer taraftan, muhasebeciye bir masraf hesabı kontrolü sorarak bir mesaj gönderdiğinde, yönlendirici alıcının adresini görür ve mesajı iki ağ arasında iletir.

Bir yönlendiricinin bir paketin nereye gitmesi gerektiğine karar vermek için kullandığı araçlardan biri yapılandırma tablosudur. Yapılandırma tablosu bir bilgi topluluğudur. Hangi bağlantıların hangi adres gruplarına yol açtığı hakkında bilgi bağlantıların önceliği kullanılacak. Hem rutin hem de özel trafik durumlarını işleme kuralları bulunucak. Bir konfigürasyon tablosu en küçük yönlendiricilerde yarım düzine kadar basit olabilir, ancak İnternet mesajlarının çoğunu işleyen çok büyük yönlendiricilerde büyük boyut ve karmaşıklığa ulaşabilir.

Bu durumda, yönlendiricinin iki ayrı ama birbirine bağlı işi vardır:


Yöneltici, bilginin gerekli olmadığı yere gitmemesini sağlar. Bu, büyük miktarda verinin "masum çevredeki insanlar" ın bağlantılarını tıkamaması için önemlidir.
D yönlendirici, bilginin istenilen yere yapmasını sağlar.
►İlginizi Çekebilir: IT Nedir? IT Uzmanı Nedir?

Bu iki işi yaparken bir yönlendirici, iki ayrı bilgisayar ağıyla uğraşırken son derece yararlıdır. İki ağa katılır, bilgileri birinden diğerine aktarır ve bazı durumlarda, iki ağ arasında çeşitli protokollerin çevirileri gerçekleştirir. Ayrıca ağları birbirinden korur ve birinin trafiğinin diğerine gereksiz yere dökülmesini önler. Birbirine bağlı ağ sayısı arttıkça aralarındaki trafiği işleme konfigürasyon tablosu büyür ve yönlendiricinin işlem gücü artar. Bağlanan kaç şebeke olursa olsun, yönlendiricinin temel işlevi aynı kalıyor. İnternet, onbinlerce küçük ağdan oluşan büyük bir ağ olduğundan, yönlendiricilerin kullanılması mutlak bir zorunluluktur.

Paketleri İletme

Ülkenin öbür ucundaki birisine telefon ederseniz, telefon sistemi telefonunuz ile aradığınız telefon arasında dengeli bir devre kurar. Devre, bakır kablolar, anahtarlar, fiber optikler, mikrodalga fırınlar ve uydular yoluyla yarım düzine veya daha fazla basamak içerebilir ancak bu adımlar belirlenir ve çağrı boyunca sabit kalır. Bu devre yaklaşımı, sizin aradığınız kişi arasındaki çizginin kalitesinin çağrı boyunca tutarlı olduğu anlamına gelir; ancak devrenin herhangi bir bölümünde bir sorun - belki bir ağaç kullanılan çizgiden birine düşer veya bir anahtarla güç sorunu çağrınızı aniden sona erdirir. Ülkenin diğer tarafına eki olan bir e-posta mesajı gönderdiğinizde, çok farklı bir işlem kullanılır.

Web sayfası, indirilmiş bir dosya veya bir e-posta mesajı şeklinde olsun, internet veri paket anahtarlama ağı olarak bilinen bir sistem üzerinden dolaşır. Bu sistemde, bir ileti veya dosyadaki veriler 1.500 bayt uzunluğundaki paketlere ayrılmıştır. Bu paketlerin her biri, gönderenin adresine, alıcının adresine, paketin mesajın tamamındaki yere ve paketin bozulmadan geldiğinden nasıl alınıp alınamayacağına dair bilgi içeren bir sarmalayıcı alır. Bir paket olarak adlandırılan her veri paketi daha sonra mevcut en iyi güzergah yoluyla mesajın diğer tüm paketleri tarafından alınabilecek bir rota ile hedefine gönderilir. Bu, telefon sisteminin kullandığı devre yaklaşımı ile karşılaştırıldığında çok karmaşık görünebilir, ancak veriler için tasarlanmış bir ağda, paket anahtarlama planında iki büyük avantaj vardır.


► Ağ, yükü çeşitli ekipman parçaları arasında milisaniye-milisaniye bazında dengeleyebilir.
► Bir ileti aktarılırken ağdaki bir aygıtla ilgili bir sorun varsa, iletinin tamamının teslim edilmesini sağlayarak paketin sorunun etrafında yönlendirilmesi mümkündür.

Paket Yolu

İnternet'in ana bölümünü oluşturan yönlendiriciler, veri paketini çevreleyen bilgilere baktıkları için paketlerin aldığı yolları yeniden düzenleyebilir ve veri alma ve göndermedeki gecikmeler gibi çeşitli hat koşullarını birbirlerine anlatırlar. Bununla birlikte, tüm yönlendiriciler çok fazla iş yapmazlar. Yönlendiriciler farklı boyutlarda gelir. Örneğin:

► İki Windows 98 tabanlı bilgisayarlar arasında İnternet bağlantısı paylaşımını etkinleştirdiyseniz, bilgisayarlardan birini (İnternet bağlantısı olan bilgisayar) basit bir yönlendirici olarak kullanıyorsunuz demektir. Bu durumda, yönlendirici çok az şey yapar - yalnızca bir bilgisayarda veya diğerinde amaçlanan olup olmadığına bakmak için verilere bakmak - çalıştırmakta olduğunuz diğer programları önemli ölçüde etkilemeden sistemin arka planında çalışabilir.

► Sadece daha büyük yönlendiriciler, küçük bir ofis ağını İnternet'e bağlamak için kullanılan sıralama biraz daha yapacaktır. Bu yönlendiriciler sıklıkla ofis ağının güvenliğiyle ilgili kuralları uygularlar (ağın belirli saldırılara karşı korunmaya çalışılmaktadır). Bir sunucudaki yazılımlardan ziyade genellikle tek başına cihazlar oldukları için yeterli trafiği yönetirler.

► Büyük trafik noktalarında verileri idare eden en büyük yönlendiriciler, her saniye milyonlarca veri paketini ele alıyor ve ağın en verimli biçimde yapılandırılması için çalışıyorlar. Bu yönlendiriciler, süper bilgisayarlarla ofis sunucunuza kıyasla çok daha fazla ortak olan, bağımsız sistemlerdir.

Nereye Veri Göndereceğini Bilme

Yönlendiriciler, bir bilgisayar ağının tesisat malzemelerinin çeşitli tiplerinden biridir. Hub'lar, anahtarlar ve yönlendiriciler, bilgisayarlardan veya ağlardan gelen sinyalleri alır ve bunları diğer bilgisayarlara ve ağlara iletir; ancak, her veri paketini inceleyerek inceleyen bu cihazlardan yalnızca birisi yönlendirici olup tam olarak nerede olması gerektiğine karar verir. Bu kararları vermek için, yönlendiriciler öncelikle iki tür bilgiyi öğrenmelidir: Adresler ve Ağ yapısı.

Protokolleri Anlama

Yönlendiricinin ilk ve en temel görevi, bilgisayarınıza gönderilen bilgileri nereye göndereceğinizi bilmektir. Tıpkı ülkenin öbür tarafındaki posta işleyicisi, evinizin nerede olduğunu bilmeden kendinize bir doğum günü kartı saklamaya yetecek kadar şey bildiği gibi, size e-posta ileten yönlendiricilerin çoğu bilgisayarınızın MAC adresini bilmiyor ancak mesajın akmasını sağlayacak kadar çok şey biliyorlar.

Yönlendiriciler en yaygın ağ protokollerini anlamak için programlanmıştır. Bu, adreslerin biçimini, ağ üzerinden gönderilen temel veri paketinde kaç bayt bulunduğunu ve tüm paketlerin hedeflerine ulaşıp tekrar bir araya getirilmelerini nasıl sağlayacaklarını bilmeleri anlamına gelir. İnternetin ana omurgasına sahip yönlendiriciler için bu, her saniyede milyonlarca bilgi paketine bakmak ve ilerlemek anlamına geliyor ve paketi hedefinin yanına taşımak, bir yönlendiricinin yapacağı tek şey değildir.

Her e-posta mesajı küçük parçalara bölünür. Parçalar ayrı gönderilir ve nihai varış noktalarına ulaştığında yeniden bir araya getirilir. Bireysel bilgi parçaları paket olarak adlandırıldığından ve her paket, bir dizi anahtar aracılığıyla geçen bir tren gibi farklı bir yol boyunca gönderilebilir; bu tür bir ağ, paket anahtarlamalı ağ olarak adlandırılır. Bu, ülkenin diğer tarafında sizinle arkadaşınız arasında özel bir ağ kurmak zorunda olmadığınız anlamına geliyor. E-postanız, bir bilgisayardan diğerine geçmek için binlerce farklı yoldan herhangi birinin üzerinden akar.


Siber Saldırılar

2000 yılının ilk çeyreğinde çok popüler olan web sitelerine yönelik çeşitli saldırılar yapıldı. Bunların birçoğu "Hizmet Reddini" saldırılarıydı. Düzenli okuyucuların ve sitenin müşterilerinin isteklerine yanıt almasını engelleyen saldırılar. Bunu, sunucuların ve bağlı yönlendiricilerinin, bilgi istekleri ile sistemin üstesinden gelmek için çok yüksek bir oranla taşmasıyla yaptılar.

Çoğu yönlendirici, yapılandırma tablosunda aynı gönderim adresinden gelen milyonlarca istekte bulunmayacak kurallara sahiptir. Bir adresten gelen çok fazla sayıda istek kısa bir süre içerisinde alınırsa, yönlendirici bunları iletmeden silmeniz yeterlidir. Saldırıların sorumlusu bunu biliyordu, bu nedenle birçok bilgisayarda yasadışı olarak programlar düzenledi. Bu programlar, tetiklendiğinde, bir veya daha fazla web sitesine dakikada binlerce istek göndermeye başladı. Programlar, göndericinin IP adresini sızdırdı ve yönlendiricilerin güvenlik kurallarının tetiklenmeyeceği şekilde her pakete farklı bir yanlış IP adresi yerleştirdi.

Web içerik sağlayıcıları ve yönlendirici şirketleri, yapılandırma tablolarında böyle bir saldırıyı önlemek için yeni kurallar koydu ve bilgisayarlarını saldırıları başlatmak için kullanılan şirketler ve üniversiteler, sistemlerinin kötü amaçla kullanılmasını önlemek için çalıştı.

Yorumlar